chapter

083

وَيْلٌ لِّلْمُطَفِّفِينَ ﴿ ١ ﴾

ތަރުޖަމާ

މިނެކިރުމުގައި އުނިކުރާ މީހުންނަށް، ގެއްލުމާއި ހަލާކު ހުށްޓެވެ. (1)

ތަފްސީރު

މިނެކިރުމުގައި އުނިކުރާ އަނިޔާވެރި ފާފަވެރިންނަށް ހަލާކާއި ޢަޛާބާއި ސުންނާފަތިވުން ހުށްޓެވެ. އެބައިމީހުންނަށް ﴿مُطَفِّفِينَ﴾ އޭ ކިޔުނީ އެބައިމީހުން ކުޑަކުޑަ، އަގެއް ނެތް އެއްޗެއް ނަގައި އެއިން ވައްކަންކުރުމާ ގާތްވީތީއެވެ. ދެން އެބައިމީހުން ކުރި ނުބައިކަންތަކުން ބައެއް ބަޔާންކުރައްވަމުން މާތް ﷲ ވަޙީކުރައްވަނީ

ނޯޓް

وَإِذَا كَالُوهُمْ أَو وَّزَنُوهُمْ يُخْسِرُونَ ﴿ ٣ ﴾

ތަރުޖަމާ

އަދި އެހެންމީހުންނަށް މިނެދޭނަމަ، ނުވަތަ އެހެންމީހުންނަށް ކިރައިދޭނަމަ، ގެއްލުންކުރާ މީހުންނެވެ. (3)

ތަފްސީރު

އަދި އެހެން މީހުންނަށް މިނެދޭނަމަ ނުވަތަ ކިރައިދޭނަމަ، އެބައިމީހުން މިނުމާއި ކިރުމުގައި އުނިކުރެއެވެ. ފަހެ، އެބައިމީހުން ހޯދާއިރު ފުރިހަމައަށް، އަދި އިތުރަށްވެސް ހޯދަނީއެވެ. އަދި އެބައިމީހުން ވިއްކާއިރު އަދި ދޭއިރު ދެނީ އުނިކޮށްފައެވެ. ހަލާކާއި ޢަޛާބުގެ ވަޢީދު ބަސްފުޅު އައީ އެހެންވެގެންނެވެ. މާތް ﷲ ޝުޢައިބު عليه السلام ގެ ޤައުމު ނެތިކުރެއްވީ އެބައިމީހުން މިނެކިރުމުގައި އުނިކުރާތީއެވެ.عَنِ ابْنِ عَبَّاسٍ، قَالَ لَمَّا قَدِمَ النَّبِيُّ ـ صلى الله عليه وسلم ـ الْمَدِينَةَ كَانُوا مِنْ أَخْبَثِ النَّاسِ كَيْلاً فَأَنْزَلَ اللَّهُ سُبْحَانَهُ ﴿وَيْلٌ لِّلْمُطَفِّفِينَ﴾ فَأَحْسَنُوا الْكَيْلَ بَعْدَ ذَلِكَ ‏. (سنن ابن ماجه، كتاب التجارات) (އިބްނު ޢައްބާސް رضي الله عنه ގެ އަރިހުން ރިވާވެގެން ވެއެވެ. އެކަލޭގެފާނު ވިދާޅުވިއެވެ. "ރަސޫލުﷲ ﷺ މަދީނާއަށް ވަޑައިގަތް އިރު އެބައިމީހުންނަކީ މިނެކިރުމުގައި އެންމެ ގޯސްމީހުންގެ ތެރޭގައި ހިމެނޭ މީހުންނެވެ. ދެން، ﴿وَيْلٌ لِّلْمُطَفِّفِينَ﴾ ބާވައިލެއްވުމަށްފަހު، މިނެކިރުމުގައި އެންމެ ރަނގަޅު މީހުންގެ ތެރެއިން އެބައިމީހުން ވިއެވެ." (ސުނަނު އިބްނުމާޖާ، ޙަދީޘު: 2308)

ނޯޓް

يَوْمَ يَقُومُ ٱلنَّاسُ لِرَبِّ ٱلْعَـٰلَمِينَ ﴿ ٦ ﴾

ތަރުޖަމާ

(އެއީ) عالم ތަކުގެ ވެރިރަސްކަލާނގެ حضرة ގައި މީސްތަކުން قائم ވެ ތިބޭނޭ ދުވަހެވެ. (6)

ތަފްސީރު

އެއީ މީސްތަކުން އެބައިމީހުންގެ ޢަމަލުތަކުގެ ޖަޒާއާއި ޢުޤޫބާތް ލިބިގަތުމަށް ޖައްބާރުވަންތަ ރަސްކަލާނގެ ޙަޟްރަތުގައި ތިބޭނޭ ދުވަސް ކަމުގައިވާ ޤިޔާމަތް ދުވަހެވެ. މިއާޔަތުގައި މިވަނީ ބިރުން ތުރުތުރުއަޅާ ވަރުގެ ގަދަފަދަ ވަޢީދުބަސްފުޅެކެވެ. عَنِ ابْنِ عُمَرَ ـ رضى الله عنهما ـ عَنِ النَّبِيِّ صلى الله عليه وسلم‏.‏ ‏{‏يَوْمَ يَقُومُ النَّاسُ لِرَبِّ الْعَالَمِينَ‏}‏ قَالَ ‏"‏ يَقُومُ أَحَدُهُمْ فِي رَشْحِهِ إِلَى أَنْصَافِ أُذُنَيْهِ ‏"‏‏.‏ (صحيح البخاري، كتاب الرقاق، باب قَوْلِ اللَّهِ تَعَالَى: {أَلاَ يَظُنُّ أُولَئِكَ أَنَّهُمْ مَبْعُوثُونَ لِيَوْمٍ عَظِيمٍ يَوْمَ يَقُومُ النَّاسُ لِرَبِّ الْعَالَمِينَ}) (އިބްނު ޢުމަރު رضى الله عنهما ގެ އަރިހުން ރިވާވެގެން ވެއެވެ. އެ ދުވަހުގެ ބިރުވެރިކަމާ ބެހޭގޮތުން ރަސޫލު ﷲ ﷺ ޙަދީޘުކުރެއްވިއެވެ. "އެއިން މީހެއްގެ ދެ ކަންފަތުގެ މެދާހަމައަށް އޭނާގެ (ގައިން އޮހޮރިފައި ހުންނަ) ދަލުގެ ތެރޭގައި އޭނާ ހުންނާނެއެވެ." (ޞަޙީޙުލް ބުޚާރީ، ޙަދީޘު: 6531) އަދިވެސް ޙަދީޘުގައި އައިސްފައި ވެއެވެ. عَنِ الْمِقْدَادِ بْنِ الأَسْوَدِ، قَالَ سَمِعْتُ رَسُولَ اللَّهِ صلى الله عليه وسلم يَقُولُ ‏"‏ تُدْنَى الشَّمْسُ يَوْمَ الْقِيَامَةِ مِنَ الْخَلْقِ حَتَّى تَكُونَ مِنْهُمْ كَمِقْدَارِ مِيلٍ فَيَكُونُ النَّاسُ عَلَى قَدْرِ أَعْمَالِهِمْ فِي الْعَرَقِ فَمِنْهُمْ مَنْ يَكُونُ إِلَى كَعْبَيْهِ وَمِنْهُمْ مَنْ يَكُونُ إِلَى رُكْبَتَيْهِ وَمِنْهُمْ مَنْ يَكُونُ إِلَى حَقْوَيْهِ وَمِنْهُمْ مَنْ يُلْجِمُهُ الْعَرَقُ إِلْجَامًا ‏"‏ ‏.‏ قَالَ وَأَشَارَ رَسُولُ اللَّهِ صلى الله عليه وسلم بِيَدِهِ إِلَى فِيهِ ‏.‏ (صحيح مسلم، كتاب الجنة وصفة نعيمها وأهلها، باب فِي صِفَةِ يَوْمِ الْقِيَامَةِ أَعَانَنَا اللَّهُ عَلَى أَهْوَالِهَا) (އަލްމިޤްދާދު ބްނު އަލްއަސްވަދު رضي الله عنه ގެ އަރިހުން ރިވާވެގެން ވެއެވެ. އެކަލޭގެފާނު ވިދާޅުވިއެވެ. ރަސޫލުﷲ ﷺ ޙަދީޘުކުރައްވަނިކޮށް ތިމަންކަލޭގެފާނު އަޑުއެއްސެވީމެވެ. "މޭލެއްގެ މިންވަރަށް ވަންދެން ޤިޔާމަތް ދުވަހު އިރު ޚަލްޤުތަކުންނާ ކައިރިވާނެއެވެ. އެހިނދު މީސްތަކުން ތިބޭނީ އެބައިމީހުން ޢަމަލުތަކުގެ ނިސްބަތުން (ގައިން އޮހޮރޭ) ދަލުގެ ތެރޭގައެވެ. ފަހެ، އެއް ބަޔަކު އެބައިމީހުންގެ ކުޑަހުޅާ ހަމައަށެވެ. އަނެއް ބަޔަކު އެބައިމީހުންގެ އުނަގަނޑާ ހަމައަށެވެ. އަނެއް ބަޔަކު ތިބޭނީ އެބައިމީހުންގެ ދަލުން ލަގަން އެޅުވިފައެވެ. އެކަލޭގެފާނު (ރާވީ) ވިދާޅުވިއެވެ. ދެން ރަސޫލުﷲ ﷺ އެކަލޭގެފާނުގެ އަނގަފުޅަށް އިޝާރާތްކުރެއްވިއެވެ. (ޞަޙީޙު މުސްލިމް، ޙަދީޘު: 2864) ދެން އަބާއްޖަވެރިންނާއި، ފާފަވެރިންގެ ނިމުން ބަޔާންކުރައްވަމުން މާތް ﷲ ވަޙީކުރައްވަނީ

ނޯޓް

كَلَّا ۖ بَلْ ۜ رَانَ عَلَىٰ قُلُوبِهِم مَّا كَانُوا۟ يَكْسِبُونَ ﴿ ١٤ ﴾

ތަރުޖަމާ

ހަމަހިލާ އެހެންނަކުން ނުވާނެއެވެ. އަދި ކީއްހެއްޔެވެ؟ އެއުރެން ހޯދައިއުޅުނު عمل ތަކުގެ ސަބަބުން އެއުރެންގެ ހިތްތަކުގައި ދަބަރުޖަހާފައިވެއެވެ. (14)

ތަފްސީރު

އެ ބާޠިލު ވާހަކަ ދެއްކުމުން އެ ކާފިރު ފާފަވެރިޔާ ދުރުވެގަންނަހުށިކަމެވެ. ފަހެ، ޤުރްއާނަކީ އިސްވެދިޔަ މީހުންގެ ފުލޯކު ވާހަކަތަކެއް ނޫނެވެ. އަދި ކިއެއްތަ، ޙަޤީޤަތަކީ އެބައިމީހުން ކުޅަ ހުތުރުވެގެންވާ ފާފަތައް އެބައިމީހުންގެ ހިތްތައް ވަށާލައި، އެ ހިތްތައް ފޮރުވިފައިވުމުގެ ސަބަބުން، އެބައިމީހުންގެ ވިސްނައި ދެނެގަތުމުގެ ބާރު ކެނޑިފައިވުމެވެ. އެހެންކަމުން، އެބައިމީހުންނަށް ތެދުމަގާއި، ނުބައިމަގު ވަކިކުރަން ނޭނގެނީއެވެ. އެކަލާނގެ ވަޙީބަސްފުޅު ﴿رَانَ﴾ ގެ މާނައަކީ ގަދަވެ ފޮރުވައިލުމެވެ. އަލްޙަސަނުލްބަޞްރީ ވިދާޅުވިއެވެ. "الران އަކީ ހިތް ކަޅުވެ އަނދިރިވެ މަރުވަންދެން ފާފައިގެ މައްޗަށް ފާފަކުރުމެވެ." عَنْ أَبِي هُرَيْرَةَ، عَنْ رَسُولِ اللَّهِ صلى الله عليه وسلم قَالَ ‏"‏إِنَّ الْعَبْدَ إِذَا أَخْطَأَ خَطِيئَةً نُكِتَتْ فِي قَلْبِهِ نُكْتَةٌ سَوْدَاءُ فَإِذَا هُوَ نَزَعَ وَاسْتَغْفَرَ وَتَابَ سُقِلَ قَلْبُهُ وَإِنْ عَادَ زِيدَ فِيهَا حَتَّى تَعْلُوَ قَلْبَهُ وَهُوَ الرَّانُ الَّذِي ذَكَرَ اللَّهُ‏:‏ ‏(‏كلاَّ بَلْ رَانَ عَلَى قُلُوبِهِمْ مَا كَانُوا يَكْسِبُونَ‏)‏‏"‏ (جامع الترمذي، كتاب تفسير القرآن عن رسول الله صلى الله عليه وسلم) (އަބޫހުރައިރާ رضي الله عنه ގެ އަރިހުން ރިވާވެގެން ވެއެވެ. ރަސޫލުﷲ ﷺ ޙަދީޘުކުރެއްވިއެވެ. ”އަޅާ ކުށެއް ކުރުމުން އޭނާގެ ހިތުގައި ކަޅު ތިއްކެއް ޖައްސަވައެވެ. ދެން އޭނާ ތައުބާވެ، ފާފަކުރުން ދޫކޮށްލައި، ފާފަފުއްސެވުން އެދި ދުޢާކުރުމުން އޭނާގެ ހިތް ސާފުކުރައްވައެވެ. ދެން އޭނާ ފާފަކުރުމަށް އެނބުރި ހިނގައްޖެނަމަ އެ ތިކިތައް ގިނަވެ މުޅި ހިތަށް ވެރިވެއެވެ. މާތް ﷲގެ ވަޙީބަސްފުޅު ﴿كَلَّا ۖ بَلْ ۜ رَانَ عَلَىٰ قُلُوبِهِم مَّا كَانُوا۟ يَكْسِبُونَ﴾ ގައި އައިސްފައިވާ ران އަކީ އެއީއެވެ.“) (ޖާމިޢުއް ތިރްމިޛީ، ޙަދީޘު: 3654)

ނޯޓް

كَلَّآ إِنَّهُمْ عَن رَّبِّهِمْ يَوْمَئِذٍ لَّمَحْجُوبُونَ ﴿ ١٥ ﴾

ތަރުޖަމާ

ހަމަހިލާ އެހެންނަކުން ނުވާނެއެވެ. ހަމަކަށަވަރުން، އެއުރެންގެ ވެރިރަސްކަލާނގެ حضرة ން އެދުވަހު، އެއުރެން ފަރުދާ ކުރެވިގެންވާނޭކަން ކަށަވަރެވެ. (15)

ތަފްސީރު

ހަމަކަށަވަރުން ޤިޔާމަތް ދުވަހު އެ މޮޔައިން ވާނީ ސުވަރުގޭގެ އަހުލުވެރިންނަށް ލިބޭނޭ އެންމެ ބޮޑު ނިޢުމަތް ކަމުގައިވާ، އެބައިމީހުންގެ ވެރިރަސްކަލާނގެ ދެކެ، އެކަލާނގެ ވަޖުހުފުޅަށް ބެލުމުން ފަރުދާކުރެވިގެންނެވެ. މުއުމިނުން ޤިޔާމަތް ދުވަހު އެބައިމީހުންގެ ވެރިރަސްކަލާނގެ ވަޖުހުފުޅު ދެކޭނޭކަމުގެ ސާފު ދަލީލު މި އާޔަތުން ލިބެއެވެ. އިމާމު މާލިކު رحمه الله ވިދާޅުވިއެވެ. "މާތް ﷲ އެކަލާނގެ ޢަދުއްވުން ފަރުދާކުރެއްވުމުން އެބައިމީހުންނަށް އެކަލާނގެ ވަޖުހުފުޅު ނުފެނުނު އިރު، އެކަލާނގެ ވަލިއްޔުންނަށް ތަޖައްލީވެވޮޑިގަތުމުން އެބައިމީހުންނަށް އެކަލާނގެ ވަޖުހުފުޅު ފެންނާނެއެވެ." މާތް ﷲގެ ވަޖުހުފުޅު ފެނުމުން މަޙްރޫމުކުރެއްވުމަކީ، އެބައިމީހުން ޢަދާވާތްތެރިވެ، ޤުރްއާނަކީ އިސްވެދިޔަ މީހުންގެ ފުލޯކު ވާހަކަތަކޭ ބުނީތީ އެބައިމީހުންނަށް ދެއްވި ޢުޤޫބާތެވެ. އަދި މިވަރުން ނިމުނީއަކީ ނޫނެވެ. އެބައިމީހުންނަށް އެހެން ޢުޤޫބާތެއްވެސް ވެއެވެ. އެއީ ނަރަކައިގެ އަލިފާނުގައި އެބައިމީހުން އަނދައިގެން ދިއުމެވެ. އެހެންކަމުން އެކަލާނގެ ވަޙީކުރައްވަނީ

ނޯޓް

عَلَى ٱلْأَرَآئِكِ يَنظُرُونَ ﴿ ٢٣ ﴾

ތަރުޖަމާ

ދާންތަކުގެ މަތީގައި (نعمة ތަކަށް) ބަލަބަލައެވެ. (23)

ތަފްސީރު

އެންމެ މޮޅު ފޭރާމާއި، ފަރުދާތަކުން ޒީނަތްތެރި ކުރެވިފައިވާ ދާންތަކުގައި ލެނގިލައިގެން، ސުވަރުގޭގައި މާތް ﷲ އެބައިމީހުންނަށް ތައްޔާރުކުރައްވާފައިވާ ނިޢުމަތްތަކަށް ބަލަބަލައެވެ. عَنِ ابْنِ عُمَرَ، قَال قَالَ رَسُولُ اللَّهِ صلى الله عليه وسلم ‏"‏إِنَّ أَدْنَى أَهْلِ الْجَنَّةِ مَنْزِلَةً لَمَنْ يَنْظُرُ إِلَى جِنَانِهِ وَأَزْوَاجِهِ وَنَعِيمِهِ وَخَدَمِهِ وَسُرُرِهِ مَسِيرَةَ أَلْفِ سَنَةٍ وَأَكْرَمَهُمْ عَلَى اللَّهِ مَنْ يَنْظُرُ إِلَى وَجْهِهِ غُدْوَةً وَعَشِيَّةً‏"‏ (جامع الترمذي، كتاب صفة الجنة عن رسول الله صلى الله عليه وسلم) (އިބްނު ޢުމަރު رضي الله عنهما ގެ އަރިހުން ރިވާވެގެން ވެއެވެ. އެކަލޭގެފާނު ވިދާޅުވިއެވެ. ރަސޫލުﷲ ﷺ ޙަދީޘުކުރެއްވިއެވެ. "ހަމަކަށަވަރުން ސުވަރުގޭގެ އަހުލުވެރިންގެ ތެރެއިން ދަރަޖައިގެ ގޮތުން އެންމެ ދަށް މީހަކީ އެއްހާސް އަހަރުގެ ރާސްތާއަށް އޭނާގެ ބަގީޗާތަކަށާއި، އަނބިންނަށާއި، ނިޢުމަތަށާއި، ޚާދިމުންނަށާއި، އެނދުދާންތަކަށް ބަލާ މީހާއެވެ. އަދި އެބައިމީހުންގެ ތެރެއިން ﷲގެ ޙަޟްރަތުގައި ދަރަޖަ އެންމެ މާތް މީހަކީ ހެނދުނާއި ހަވީރު މާތް ﷲގެ ވަޖުހުފުޅަށް ބަލާ މީހާއެވެ.") (ޖާމިޢުއް ތިރްމިޛީ، ޙަދީޘު: 2750)

ނޯޓް

وَمَآ أُرْسِلُوا۟ عَلَيْهِمْ حَـٰفِظِينَ ﴿ ٣٣ ﴾

ތަރުޖަމާ

އަދި مؤمن ންގެ މައްޗަށް ރައްކާތެރިވެ، ބަލަހައްޓާ ބަޔަކު ކަމުގައި އެ كافر ން ފޮނުއްވާފައެއް ނުވެއެވެ. (33)

ތަފްސީރު

މުއުމިނުންގެ ޢަމަލުތައް ބަލައި، އެބައިމީހުންގެ ހެޔޮލަފާކަމާއި، މަގުފުރެދުމަށް ހެކިވެ، އެބައިމީހުގެ ކަންކަމާ ޙަވާލުވެ ބަލަހައްޓާ ބަޔަކު ކަމުގައި ތިމަންރަސްކަލާނގެ އެކާފިރުން ފޮނުއްވާފައި ނުވެއެވެ. މިއާޔަތުގައި މިވަނީ އެ ކާފިރުންނަށް ކުރައްވާފައިވާ ފުން އަސަރު ކުރަނިވި މަލާމާތެކެވެ. އެކަލާނގެ ވަޙީކުރައްވާ ފަދައެވެ. މުއުމިން އަޅުންނަށް ހެޔޮލަފާކަމާއި، ދިންނެވުމުގެ މަގު ދައްކަން އެބައިމީހުން އުޅެނީ، މުއުމިނުންގެ ކަންތައް ބަލަހައްޓައި، އެބައިމީހުންގެ ކަންތަކާ ޙަވާލުވާ ބަޔަކު ކަމުގައި ތިމަންރަސްކަލާނގެ އެބައިމީހުން ނުފޮނުއްވަމެވެ. އަދި މުއުމިނުންގެ ކަންތައް ތިމަންރަސްކަލާނގެ އެބައިމީހުންނާ ޙަވާލުނުކުރައްވަމެވެ. ވީއިރު، އެބައިމީހުންނާ ނުބެހޭ ކަމެއްގައި އެބައިމީހުންގެ ނަފުސު މަޝްޣޫލުކުރަނީ ކީއްކުރަން ހެއްޔެވެ؟ ދެން، ސޫރަތް ނިންމަވާލައްވާފައި ވަނީ އެ އަބާއްޖަވެރިން ނަރަކައިގައި ތިބެ އެހީއަށް އަދި އާދޭސްކުރާ ވޭންދެނިވި މަންޒަރުންނެވެ. އެހިނދު މުއުމިނުން ތިބޭނީ ދެމިތިބުމުގެ ސުވަރުގެ ތަކުގައި އެމަންޒަރު ބަލާފައި ހޭނށެވެ.

ނޯޓް

عَلَى ٱلْأَرَآئِكِ يَنظُرُونَ ﴿ ٣٥ ﴾

ތަރުޖަމާ

ދާންތަކުގެ މަތީގައި (نعمة ތަކަށް) ބަލާން ތިބޭ ޙާލުގައެވެ. (35)

ތަފްސީރު

އިލާހީ ޢަދުލުގެ ދުވަސްކަމުގައިވާ، ޖަޒާދެއްވުމުގެ އެ ދުވަހު ކާފިރުން ކަސްތޮޅާއި ހިލިހިލާގައި ތިބޭއިރު މުއުމިނުން އެބައިމީހުންނަށް ބަލާފައި ހޭނެއެވެ. ﴿إِذِ ٱلْأَغْلَـٰلُ فِىٓ أَعْنَـٰقِهِمْ وَٱلسَّلَـٰسِلُ يُسْحَبُونَ * فِى ٱلْحَمِيمِ ثُمَّ فِى ٱلنَّارِ يُسْجَرُونَ﴾ (އެއުރެންގެ ކަނދުރާތަކުގައި، ކަސްތޮޅުއެޅި ހިލިހިލާޖެހި، އެއުރެން ދަމައި، ގެންދަވާހިނދުގައެވެ. * ކެކިކެކިހުރި ހޫނުފެނުގެ ތެރެޔަށެވެ. ދެން ނަރަކައިގެ އަލިފާނުގެ ތެރޭގައި އެއުރެން އަންދަވާނެތެވެ.) އެއްގޮތްވެގެންވާ ބަދަލެއްގެ ގޮތުގައެވެ. ޙަދީޘުގައި އައިސްފައި ވެއެވެ. "ނަރަކައިގެ ދޮރުތައް ހުޅުއްވަވާނެއެވެ. ދެން އެބައިމީހުންނަށް އަންގަވާނެއެވެ. އެތަނުން ނުކުންނާށެވެ. ދެން، ދޮރުތައް ހުޅުވާފައިވާ ތަން ފެނުމުން ނުކުންނަން ވެގެން އެބައިމީހުން ދޮރުތަކާއި ދިމާއަށް ދާނެއެވެ. އެބައިމީހުން ދޮރުތަކާއި ހަމައަށް އައުމާއެކު ދޮރުތައް ލައްޕައިލެވޭނެއެވެ. އެހިނދު މުއުމިނުން ތިބޭނީ ދާންތައް މަތީގައި އެތަން ބަލާށެވެ. ދެން، އެކާފިރުން ދުނިޔޭގައި މުއުމިނުންނަށް މަލާމާތްކޮށްފައި ހީނހެދި ފަދައިން މުއުމިނުން އެބައިމީހުންގެ ޙާލަށް ބަލާފައި ހޭނެއެވެ." (ތަފްސީރުއް ޠަބަރީ، ޙަދީޘު: 28441)

ނޯޓް