chapter

072

قُلْ أُوحِىَ إِلَىَّ أَنَّهُ ٱسْتَمَعَ نَفَرٌ مِّنَ ٱلْجِنِّ فَقَالُوٓا۟ إِنَّا سَمِعْنَا قُرْءَانًا عَجَبًا ﴿ ١ ﴾

ތަރުޖަމާ

ކަލޭގެފާނު ވިދާޅުވާށެވެ! ޖިންނީންގެ ތެރެއިން ބަޔަކު (قرآن ގެ) އަޑު އަހައިފިކަމަށް، ތިމަންކަލޭގެފާނަށް وحى އިއްވަވައިފިއެވެ. ފަހެ (އެއުރެންގެ قوم ގެމީހުންނަށް) އެއުރެން ބުނޫއެވެ. ހަމަކަށަވަރުން، ތިމަންމެން عجائب ވާފަދަ قرآن އެއްގެ އަޑު އަހައިފީމުއެވެ. (1)

ތަފްސީރު

ޖިންނީންނަކީ މާތް ﷲގެ ޚަލްޤުތަކުންގެ ތެރެއިން މަޚްލޫޤެކެވެ. އަދި އެބައިމީހުންނަކީ ޝަރުޢީ ތަކުލީފުތައް ލިބިގެންވާ މުކައްލަފުންނެވެ. އެބައިމީހުންގެ ތެރޭގައި މުއުމިނުންނާއި ކާފިރުން ވެއެވެ. ހެޔޮލަފާ މީހުންނާއި ނުބައި މީހުން ވެއެވެ. އެބައިމީހުންނަށް ވަނީ އަލިފާނުން އުފެދިފައިވާ ނުފެންނަ ހަށިތަކެކެވެ. އެބައިމީހުންނީ ސިފައާއި ބައްޓަމުގައި އަހަރުމެން އިންސާނުންނާ މަލާއިކަތުންނާ މުޅިން ތަފާތު ބައެކެވެ. އެބައިމީހުންގެ އެންމެ ޙައިރާންކުރުވަނިވި އެއްކަމަކީ އެބައިމީހުންނަށް އަހަރުމެން ފެންނައިރު އަހަރުމެންނަށް އެބައިމީހުން ނުފެނުމެވެ. މާތް ﷲ ވަޙީކުރައްވާފައިވާ ފަދައިންނެވެ. ﴿إِنَّهُۥ يَرَىٰكُمْ هُوَ وَقَبِيلُهُۥ مِنْ حَيْثُ لَا تَرَوْنَهُمْ﴾ އެބަހީ ތިޔަބައިމީހުންނަށް އެބައިމީހުން ނުފެންނައިރު، ޝައިޠާނާއާއި އޭނާގެ ޖަމާޢަތަށް ތިޔަބައިމީހުން ފެނެއެވެ. އަހަރުމެންނަށް މަލާއިކަތުން ނުފެންނަ ގޮތް ހެއްދެވި ފަދައިން މާތް ﷲ އަހަރުމެންނަށް ޖިންނީން ނުފެންނަ ގޮތް ހައްދަވާފައި ވަނީ އަހަރުމެން އިމްތިޙާނުކުރެއްވުމުގެ ގޮތުންނެވެ. އަހަރުމެންގެ ކިބައިގައި ޣައިބަށް އީމާންވުން ޙަޤީޤަތަކަށް ވުމަށްޓަކައެވެ. އާޔަތުގެ މާނައީ: މުޙައްމަދު ﷺ އެވެ! ކަލޭގެފާނުގެ ޤައުމުގެ މީހުންނަށް ކަލޭގެފާނު ވިދާޅުވާށެވެ. ތިމަންކަލޭގެފާނުގެ ވެރިރަސްކަލާނގެ ތިމަންކަލޭގެފާނަށް ވަޙީ އިއްވަވައި އެންގެވިއެވެ. ތިިމަންކަލޭގެފާނު ޤުރްއާން ކިޔަވައި ވިދާޅުވަނިކޮށް، ޖިންނީންގެ ބަޔަކު ތިމަންކަލޭގެފާނު ކިޔަވައިވިދާޅުވި އަޑު އަހައިފިއެވެ. ދެން އެބައިމީހުން އެބައިމީހުންގެ ޤައުމުގެ މީހުންނަށް ބުންޏެވެ. މުޙައްމަދު ﷺ ކިޔަވައިވިދާޅުވަނިކޮށް އަހަރުމެން ޢަޖާއިބުވާފަދަ ޤުރްއާނުގެ އަޑުއަހައިފީމެވެ. އެއީ އިންސާނުންގެ ވާހަކައާ ވައްތަރު އެއްޗެއް ނޫނެވެ.

ނޯޓް

وَأَنَّا كُنَّا نَقْعُدُ مِنْهَا مَقَـٰعِدَ لِلسَّمْعِ ۖ فَمَن يَسْتَمِعِ ٱلْـَٔانَ يَجِدْ لَهُۥ شِهَابًا رَّصَدًا ﴿ ٩ ﴾

ތަރުޖަމާ

އަދި ތިމަންމެން އެ އުޑުގެ ތަންތަނުގައި އަޑުއަހަން އިށީނދެ ތިބޭކަމުގައިވީމުއެވެ. ފަހެ، މިހާރު އެ އަޑު އަހަންއުޅޭމީހަކަށް ފެންނަހުށީ ފާރަލައިގެންވާ ގިނިހިލަޔެކެވެ.(9)

ތަފްސީރު

މުޙައްމަދު ﷺ ރަސޫލުކަމާއިގެން ފޮނުއްވުމުގެ ކުރިން އަހަރުމެން އުޑަށް އަރައި އެހުމުން ވައްކަންކޮށް، އެވާހަކަތައް ކާހިނުންނަށް ގެނެސްދީ ހެދީމުއެވެ. ފަހެ، މިހާރު އެހުމުން ވައްކަންކުރަން އުޅޭ މީހަކާ ދިމާވާނީ އޭނާއަށް ފާރަލައިގެން ވާ ގިނަ ހިލައެކެވެ. އެގިނިހިލަ އޭނާ އަންދާލައި އޭނާ ނައްތައިލާނެއެވެ. ﴿رَصَدًا﴾ ގެ މާނައަކީ އޭނާ ފެނުމުން އޭނާއަށް ހަމަލާ ދިނުމަށް ފާރަލައިގެން އިންތިޒާރުގައި ވުމެވެ. عَنِ ابْنِ عَبَّاسٍ ـ رضى الله عنهما ـ قَالَ انْطَلَقَ النَّبِيُّ صلى الله عليه وسلم فِي طَائِفَةٍ مِنْ أَصْحَابِهِ عَامِدِينَ إِلَى سُوقِ عُكَاظٍ، وَقَدْ حِيلَ بَيْنَ الشَّيَاطِينِ وَبَيْنَ خَبَرِ السَّمَاءِ، وَأُرْسِلَتْ عَلَيْهِمُ الشُّهُبُ، فَرَجَعَتِ الشَّيَاطِينُ إِلَى قَوْمِهِمْ‏.‏ فَقَالُوا مَا لَكُمْ فَقَالُوا حِيلَ بَيْنَنَا وَبَيْنَ خَبَرِ السَّمَاءِ، وَأُرْسِلَتْ عَلَيْنَا الشُّهُبُ‏.‏ قَالُوا مَا حَالَ بَيْنَكُمْ وَبَيْنَ خَبَرِ السَّمَاءِ إِلاَّ شَىْءٌ حَدَثَ، فَاضْرِبُوا مَشَارِقَ الأَرْضِ وَمَغَارِبَهَا، فَانْظُرُوا مَا هَذَا الَّذِي حَالَ بَيْنَكُمْ وَبَيْنَ خَبَرِ السَّمَاءِ فَانْصَرَفَ أُولَئِكَ الَّذِينَ تَوَجَّهُوا نَحْوَ تِهَامَةَ إِلَى النَّبِيِّ صلى الله عليه وسلم وَهْوَ بِنَخْلَةَ، عَامِدِينَ إِلَى سُوقِ عُكَاظٍ وَهْوَ يُصَلِّي بِأَصْحَابِهِ صَلاَةَ الْفَجْرِ، فَلَمَّا سَمِعُوا الْقُرْآنَ اسْتَمَعُوا لَهُ فَقَالُوا هَذَا وَاللَّهِ الَّذِي حَالَ بَيْنَكُمْ وَبَيْنَ خَبَرِ السَّمَاءِ‏.‏ فَهُنَالِكَ حِينَ رَجَعُوا إِلَى قَوْمِهِمْ وَقَالُوا يَا قَوْمَنَا ﴿إِنَّا سَمِعْنَا قُرْءَانًا عَجَبًا *يَهْدِىٓ إِلَى ٱلرُّشْدِ فَـَٔامَنَّا بِهِۦ ۖ وَلَن نُّشْرِكَ بِرَبِّنَآ أَحَدًا﴾ فَأَنْزَلَ اللَّهُ عَلَى نَبِيِّهِ صلى الله عليه وسلم ﴿قُلْ أُوحِىَ إِلَىَّ﴾ وَإِنَّمَا أُوحِيَ إِلَيْهِ قَوْلُ الْجِنِّ‏.‏ (صحيح البخاري، كتاب الأذان، باب الْجَهْرِ بِقِرَاءَةِ صَلاَةِ الْفَجْرِ) (އިބްނު ޢައްބާސް رضي الله عنه ގެ އަރިހުން ރިވާވެގެން ވެއެވެ. ރަސޫލުﷲ ﷺ އެކަލޭގެފާނު އަޞްޙާބުބޭކަލުންގެ ޖަމާޢަތަކާއެކު ޢުކާޡުގެ ބާޒާރަށް ވަޑައިގަތުމަށް ނުކުމެވަޑައިގަތެވެ. އޭރު ޝައިޠާނުންނާއި، އުޑުގެ ޚަބަރާއި ދެމެދު ވަނީ ހުރަސްއަޅުއްވާފައެވެ. އަދި އެބައިމީހުންނާ ދިމާއަށް ގިނަހިލަ ފޮނުއްވައެވެ. ދެން، ޝައިޠާނުން އެބައިމީހުންގެ ގައުމަށް އެނބުރި ގޮސް ބުންޏެވެ. ތިޔަބައިމީހުންނަށް ތިޔަ ތިބީ ކީއްވެފައި ހެއްޔެވެ؟ އަހަރުމެންނާ އުޑުގެ ޚަބަރާ ދެމެދު ހުރަސް އަޅުއްވައިފިއެވެ. އަދި އަހަރުމެންގެ މައްޗަށް ގިނިހިލަ ފޮނުއްވިއެވެ. އެބައިމީހުން ބުންޏެވެ. އާ ކަމެއް ހިނގައިގެން މެނުވީ އަހަރުމެންނާ އުޑުގެ ޚަބަރާ ދެމުދު ހުރަސްނޭޅޭނެއެވެ. ތިޔަބައިމީހުން ބިމުގެ އިރުމައްޗަށާއި ހުޅަނގަށް ދަތުރުކޮށް ތިޔަބައިމީހުންނާ އުޑުގެ ޚަބަރާ ދެމެދު ހުރަހަކަށްވީ ކޮންކަމެއްތޯ ހޯދާށެވެ. ދެން (ޖިންނީންގެ ތެރެއިން) ތިހާމާއާއި ދިމާއަށް ދިޔަ ޖިންނީން ނަބިއްޔާ ﷺ ޢުކާޡަށް ވަޑައިގަތް މަގުމަތީގައި އައްނަޚްލާގައި ހުންނަވަނިކޮށް އެކަލޭގެފާނުގެ އަރިހަށް ދިޔައެވެ. އޭރު އިތުރު އެކަލޭފާނު ހުންނެވީ އަޞްޙާބުބޭކަލުންނާއެކު ފަތިސް ނަމާދު ކުރައްވާށެވެ. ދެން، އެ ޖިންނީންނަށް ޤުރްއާނުގެ އަޑު އިވުމުން އެއަށް ކަނުލައި އަޑުއެހިއެވެ. އެހިނދު އެބައިމީހުން ބުންޏެވެ. މާތް ﷲ ގަންދީ ބުނަމެވެ. ތިޔަބައިމީހުންނާ އުޑުގެ ޚަބަރާ ދެމެދު ހުރަކަށްވީ އެއްޗަކީ މިއީއެވެ. ދެން އެ ޖިންނީން އޭގެ ގައުމަށް އެނބުރިގޮސް ބުންޏެވެ. ﴿إِنَّا سَمِعْنَا قُرْءَانًا عَجَبًا *يَهْدِىٓ إِلَى ٱلرُّشْدِ فَـَٔامَنَّا بِهِۦ ۖ وَلَن نُّشْرِكَ بِرَبِّنَآ أَحَدًا﴾ ދެން މާތް ﷲ އެކަލާނގެ ނަބިއްޔާ ﷺ ގެ މައްޗަށް ﴿قُلْ أُوحِىَ إِلَىَّ﴾ ބާވައިލެއްވިއެވެ. މާތް ﷲ އެކަލޭގެފާނުގެ މައްޗަށް ބާވައިލެއްވީ ޖިންނީން ދެއްކި ވާހަކަ ކަން ކަށަވަރެވެ.) (ޞަޙީޙުލް ބުޚާރީ، ޙަދީޘު: 773)

ނޯޓް

وَأَنَّا لَا نَدْرِىٓ أَشَرٌّ أُرِيدَ بِمَن فِى ٱلْأَرْضِ أَمْ أَرَادَ بِهِمْ رَبُّهُمْ رَشَدًا ﴿ ١٠ ﴾

ތަރުޖަމާ

އަދި ބިމުގައިވާ މީހުންނަށް އިރާދަކުރައްވާފައިވަނީ، ނުބަޔަކަށްކަން، ނުވަތަ އެއުރެންގެ ވެރިރަސްކަލާނގެ، އެއުރެންނަށް އިރާދަކުރައްވާފައިވަނީ، ތެދުމަގަކަށްކަން ތިމަންމެންނަކަށް ނޭނގެތެވެ. (10)

ތަފްސީރު

ޖިންނީން ބުންޏެވެ. އަހަރުމެންނަށް އުޑަށް ނޭރޭނެހެން އުޑު ރައްކާތެރިކުރެއްވި ސަބަބެއް އަހަރުމެންނަށް ނޭނގެއެވެ. އެއީ، ބިމުގެ އަހުލުވެރިންގެ މައްޗަށް މާތް ﷲ ފޮނުއްވާ ޢަޛާބަކަށްޓަކައި ބާވައެވެ؟ ނުވަތަ ﷲ އެބައިމީހުންނަށްޓަކައި ހެޔޮ ގޮތެއް އިރާދަކުރައްވާތީ ބާވައެވެ. މިވާހަކައިން ޖީންނީންގެ ވާހަކައިގައި މާތް ﷲއާމެދު އަދަބުވެރިވާ މިންވަރު ދޭހަވެއެވެ. ފަހެ، އެބައިމީހުން މާތް ﷲއަށް ހެޔޮކަން ނިސްބަތްކުރިއިރު، އެކަލާނގެއަށް ނުބައިކަން ނިސްބަތް ނުކުރެއެވެ. ނުބައިކަމުގެ ވާހަކައިގައި އެބައިމީހުން ބޭނުންކުރީ ކަންކުރާ ފަރާތް ނޭނގޭ ލަފުޒު ﴿أَشَرٌّ أُرِيدَ﴾ އެވެ. ހެޔޮކަމުގެ ވާހަކަ ދެއްކިއިރު އެބައިމީހުން ބުނީ ﴿أَمْ أَرَادَ بِهِمْ رَبُّهُمْ رَشَدًا﴾ އެވެ. އެބައިމީހުންނަށް މާތް ﷲގެ ސިފަފުޅުތައް ހާދަހާ ރަނގަޅަށް އެނގެއެވެ. އަދި އެބައިމީހުންގެ ވާހަކައިގައި އެބައިމީހުން ހާދަހާ އަދަބުވެރިއެވެ. އިބްރާހީމް عليه السلام ވިދާޅުވިފަދައިންނެވެ. ﴿ٱلَّذِى خَلَقَنِى فَهُوَ يَهْدِينِ ............. وَإِذَا مَرِضْتُ فَهُوَ يَشْفِينِ﴾ (އެކަލާނގެއީ، ތިމަން ހެއްދެވި ރަސްކަލާނގެއެވެ. ފަހެ، އެކަލާނގެ ތިމަންނާއަށް ތެދުމަގު ދައްކަވަތެވެ. ............ އަދި ތިމަން ބަލިވެއްޖެނަމަ، ބަލި ފަސޭހަކުރައްވަނީ، ހަމަ އެކަލާނގެއެވެ.) އެކަލޭގެފާނު ޚަލްޤުކުރެއްވުން ނިސްބަތްކުރެއްވީ މާތް ﷲއަށެވެ. އަދި ބަލި ނިސްބަތްކުރެއްވީ އެކަލޭގެފާނުގެ އަމިއްލަފުޅު ނަފުސަށެވެ. އެއީ، ހެވާއި ނުބަޔަކީ މާތް ﷲގެ ޙަޟްރަތުން އަންނަ ކަންކަމަށް ވިޔަސް އެކަލާނގެއާމެދު އަދަބުވެރިވުމުގެ ގޮތުންނެވެ.

ނޯޓް

قُلْ إِنِّى لَن يُجِيرَنِى مِنَ ٱللَّهِ أَحَدٌ وَلَنْ أَجِدَ مِن دُونِهِۦ مُلْتَحَدًا ﴿ ٢٢ ﴾

ތަރުޖަމާ

ކަލޭގެފާނު ވިދާޅުވާށެވެ! (ތިމަންކަލޭގެފާނު އުރެދިއްޖެނަމަ) ހަމަކަށަވަރުން، اللَّه ގެ عذاب ން، ތިމަންކަލޭގެފާނު މިންޖުކުރާނޭ ހަމައެކަކުވެސް ނުވެތެވެ. އަދި އެކަލާނގެ ފިޔަވައި ސަލާމަތްވުމަށް ދާނޭ އެހެންފަރާތެއް ތިމަންކަލޭގެފާނަކަށް ފެނިވަޑައެއް ނުގަންނަވާނެތެވެ. (22)

ތަފްސީރު

ތިމަންކަލޭގެފާނު އެކަލާނގެއަށް އުރެދިވަޑައިގެން އެކަލާނގެއާއެކު އެއްވެސް ފަރާތެއް ޝަރީކުކުރައްވައިފިނަމަ، އެއްވެސް މީހަކަށް އެކަލާނގެ ޢަޛާބުން ތިމަންކަލޭގެފާނު ސަލާމަތް ނުކުރެވޭނެއެވެ. އަދި މާތް ﷲގެ އަމުރުފުޅާ ތިމަންކަލޭގެފާނު ޚިލާފުވެވަޑައިގެންފިނަމަ، އެކަލާނގެ ފިޔަވައި ރައްކާތެރިކަން ހޯދާނޭ އެއްވެސް ތަނެއް ތިމަންކަލޭގެފާނަށް ފެނިވަޑައިނުގަންނަވާނެއެވެ. المُلتَحَد އަކީ އެފަރާތެއްގެ ރައްކާތެރިކަމާއި މަދަދު ހޯދާ ފަރާތެވެ. ރަސޫލުﷲ ﷺ އިސްލާމްދީނަށް ގޮވައިލެއްވުން ދޫކޮށްލެއްވުމަށާއި، އެބައިމީހުންގެ ކަލާނގެތަކުގެ އުނިސިފަތަކުގެ ވާހަކަ ނުދެއްކެވުމަށާއި، އެތަކެއްޗަށް ބަދުބަސް ވިދާޅުނުވުމަށް މުޝްރިކުން ރަސޫލުﷲ ﷺ ގެ އަރިހުން އެދުނެވެ. އަދި އެބައިމީހުން އެކަލޭގެފާނަށް ދެންނެވިއެވެ. އަހަރުމެން ކަލޭގެފާނަށް ހިމާޔަތްދީ ކަލޭގެފާނަށް ނަޞްރު ދޭނަމެވެ. ދެން އެ ޖާހިލުންނަށް ރައްދުދެއްވުމަށް މިއާޔަތް ބާވައިލެއްވިއެވެ.

ނޯޓް

إِلَّا بَلَـٰغًا مِّنَ ٱللَّهِ وَرِسَـٰلَـٰتِهِۦ ۚ وَمَن يَعْصِ ٱللَّهَ وَرَسُولَهُۥ فَإِنَّ لَهُۥ نَارَ جَهَنَّمَ خَـٰلِدِينَ فِيهَآ أَبَدًا ﴿ ٢٣ ﴾

ތަރުޖަމާ

އެހެނެއްކަމަކު (ތިމަންކަލޭގެފާނަށްއޮތީ) اللَّه ގެ حضرة ން އަންގަވާ އެންގެވުމަކާއި، އެކަލާނގެ رسالة ތައް އިއްވެވުމެވެ. اللَّه އަށާއި، އެކަލާނގެ رسول އާއަށް އުރެދޭ މީހާ (ދަންނާށެވެ!) ފަހެ، ހަމަކަށަވަރުން، އެމީހަކަށްހުރީ، ނަރަކައިގެ އަލިފާނެވެ. އެތާނގައި އެއުރެން އަބަދަށް ދެމިތިބެނިވި ގޮތުގައެވެ. (23)

ތަފްސީރު

ތިމަންކަލޭގެފާނު މާތް ﷲގެ ރިސާލަތު ތިޔަބައިމީހުންނަށް އިއްވަވައި، ތިމަންކަލޭގެފާނުގެ ވެރިރަސްކަލާނގެ އަމުރުކުރެއްވި ފަދައިން ތިޔަބައިމީހުންނަށް ނަސޭހަތްދެއްވައި، ތިޔަބައިމީހުންނަށް މަގުދެއްކެވުމުން މެނުވީ، މާތް ﷲގެ ޢަޛާބުން ރައްކާތި ވާނެ ތަނެއް، އަދި ސަލާމަތްވާނެ ތަނެއް ތިމަންކަލޭގެފާނަށް ނުވެއެވެ. މާތް ﷲގެ އަމުރުފުޅަށާއި، އެކަލާނގެ ރަސޫލާގެ އަމުރުފުޅަށް އުރެދޭ، ޤުރްއާނުގެ އާޔަތްތައް އަޑުއެހުމަށް ފުރަގަސްދޭ މީހާ ދަންނާށެވެ. ފަހެ، އޭނާގެ ނިމުންވަނީ ނަރަކައަށެވެ. އެތަނުން ދުވަހަކުވެސް ނުކުތުމެއް ނުވާ ގޮތަށެވެ. މިތަނުގައި އުރެދުމުގެ މުރާދަކީ މާތް ﷲއަށް ޝަރީކުކުރުމާއި، އެކަލާނގެ ރަސޫލުބޭކަލުން ދޮގުކުރުމެވެ. އޭގެ ދަލީލަކީ ނަރަކައިގައި އަބަދަށް ތިބުމުގެ ވާހަކަ އައުމެވެ. ކާފިރުވެ ޝަރީކުކުރުމުން މެނުވީ ނަރަކައިގައި އަބަދަށް ތިބެން ނުޖެހޭނެއެވެ.

ނޯޓް

قُلْ إِنْ أَدْرِىٓ أَقَرِيبٌ مَّا تُوعَدُونَ أَمْ يَجْعَلُ لَهُۥ رَبِّىٓ أَمَدًا ﴿ ٢٥ ﴾

ތަރުޖަމާ

ކަލޭގެފާނު ވިދާޅުވާށެވެ! ތިޔަބައިމީހުންނަށް وعد ކުރައްވާ عذاب ގާތްވެއްޖެކަމެއްވެސް، ނުވަތަ ތިމަންކަލޭގެފާނުގެ ވެރިރަސްކަލާނގެ އެކަމަކަށް ދިގުމުއްދަތެއް ލައްވާނެކަމެއްވެސް ތިމަންކަލޭގެފާނަކަށް އެނގިވަޑައެއް ނުގަނެތެވެ. (25)

ތަފްސީރު

ކަލޭގެފާނު އެބައިމީހުންނަށް ވިދާޅުވާށެވެ. ތިޔަބައިމީހުންނަށް ވަޢުދުކުރައްވާފައިވާ ޢަޛާބު ގާތް ވެއްޖެ ކަމެއްވެސް، އަދި ވަނީ ދުރުގައި ކަމެއްވެސް ތިމަންކަލޭގެފާނަށް އެނގިވަޑައިނުގަންނަވައެވެ. ނުވަތަ މާތް ﷲ އެކަމަށް ﴿أَمَدًا﴾ ދިގު މުއްދަތެއް ލައްވާނެކަމެއްވެސް އެނގިވަޑައިނުގަންނަވައެވެ. އެހެނީ، ތިމަންކަލޭގެފާނަކީވެސް ތިޔަބައިމީހުން ފަދަ އިންސާނަކީމެވެ. ތިމަންކަލޭގެފާނަށް ޣައިބު އެނގިވަޑައިނުގަންނަވައެވެ. އަދި ތިޔަބައިމީހުންނަށް ޢަޛާބު އަންނާނެ ވަގުތެއްވެސް ތިމަންކަލޭގެފާނަށް އެނގިވަޑައިނުގަންނަވައެވެ. އެކަލޭގެފާނު އެބައިމީހުންނަށް ޢަޛާބުގެ ބިރުދައްކަވާ ކޮންމެ ފަހަރަކު އެބައިމީހުން އެކަލޭގެފާނުގެ އެވާހަކަފުޅަކީ އަގެއް ނެތް އެއްޗެއްކަމަށް ހަދައެވެ. އަދި މަލާމާތްކޮށް ފުރައްސާރަކުރަމުން ބުނެއެވެ. މިޢަޛާބު ގެ ވަގުތަކީ ކޮބައިހެއްޔެވެ؟ އެކަން އަހަރުމެންނަށް އަންނަނީ ކޮންއިރަކު ހެއްޔެވެ؟ ކަލޭގެފާނު އެބައިމީހުންނަށް ވިދާޅުވާށެވެ. އެޢަޛާބު އަންނާނެކަމާމެދު އެއްވެސް ޝައްކެއް ނެތެވެ. އެކަމަކު، އަންނާނީ ކޮންއިރަކު ކަމެއް ތިމަންކަލޭގެފާނަށް އެނގިވަޑައިނުގަންނަވައެވެ.

ނޯޓް

إِلَّا مَنِ ٱرْتَضَىٰ مِن رَّسُولٍ فَإِنَّهُۥ يَسْلُكُ مِنۢ بَيْنِ يَدَيْهِ وَمِنْ خَلْفِهِۦ رَصَدًا ﴿ ٢٧ ﴾

ތަރުޖަމާ

އެކަލާނގެ ރުހިވޮޑިގެންވާ رسول އަކަށް މެނުވީއެވެ. ފަހެ، ހަމަކަށަވަރުން، އެކަލާނގެ އެ رسول އެއްގެ ކުރިފުޅުމަތިންނާއި، ފަހަތްޕުޅުން ބަލަހައްޓަވާ ملائكة ން ފޮނުއްވަތެވެ. (27)

ތަފްސީރު

އެކަލާނގެ ރަސޫލުކަމަށާއި ނަބީކަމަށް ހޮއްވަވާފައިވާ ނަބީބޭކަލުންނާ ރަސޫލުބޭކަލުންނަށް ފިޔަވައެވެ. އެކަލާނގެ އެބޭކަލުންނަށް ޣައިބުގެ ބައެއް ކަންކަން އަންގަވައެވެ. އެބޭކަލުން ރަސޫލުކަމަށް ކުރައްވާ ދަޢުވާ ތެދުކަން ސާބިތުކުރެއްވުމަށް ދެއްވާ މުޢުޖިޒާތުގެ ގޮތުގައެވެ. ޢީސާ عليه السلام އަށް މުޢުޖިޒާތުގެ ގޮތުގައި ޣައިބުގެ ބައެއް ކަންކަން އަންގަވާފައި ވެއެވެ. އަދި އެންމެ ފަހުގެ ނަބިއްޔާ ﷺ އަށް ޤިޔާމަތް ވުމުގެ ކުރިން ހިނގާނެ ބައެއް ކަންކަން އަންގަވައިގެން، އެކަލޭގެފާނު އެކަންކަން ބުނެދެއްވާފައިވެއެވެ. ﴿فَإِنَّهُۥ يَسْلُكُ مِنۢ بَيْنِ يَدَيْهِ وَمِنْ خَلْفِهِۦ رَصَدًا﴾ ފަހެ، މާތް ﷲ އެކަލާނގެ ރަސޫލުބޭކަލުންގެ ކުރިފުޅުމަތިންނާއި ފަހަތްޕުޅުން އެބޭކަލުން ބަލަހައްޓަވައި، ޖިންނި ޝައިޠާނުންނާއި، ނުލަފާ އިންސާނުންގެ ކިބައިން އެބޭކަލުން ރައްކާތެރިކުރައްވާ މަލާއިކަތުން ފޮނުއްވައެވެ.

ނޯޓް