هُوَ ٱلَّذِىٓ أَخْرَجَ ٱلَّذِينَ كَفَرُوا۟ مِنْ أَهْلِ ٱلْكِتَـٰبِ مِن دِيَـٰرِهِمْ لِأَوَّلِ ٱلْحَشْرِ ۚ مَا ظَنَنتُمْ أَن يَخْرُجُوا۟ ۖ وَظَنُّوٓا۟ أَنَّهُم مَّانِعَتُهُمْ حُصُونُهُم مِّنَ ٱللَّهِ فَأَتَىٰهُمُ ٱللَّهُ مِنْ حَيْثُ لَمْ يَحْتَسِبُوا۟ ۖ وَقَذَفَ فِى قُلُوبِهِمُ ٱلرُّعْبَ ۚ يُخْرِبُونَ بُيُوتَهُم بِأَيْدِيهِمْ وَأَيْدِى ٱلْمُؤْمِنِينَ فَٱعْتَبِرُوا۟ يَـٰٓأُو۟لِى ٱلْأَبْصَـٰرِ ﴿ ٢ ﴾
ތަރުޖަމާ
އެކަލާނގެއީ ފޮތުގެ أهل ވެރިންކުރެ كافر ވިމީހުން ފުރަތަމަ حشر ގެ ދުވަހު، އެއުރެންގެ ގެދޮރުން ނެރެލެއްވި ރަސްކަލާނގެއެވެ. އެއުރެން ނުކުންނާނޭކަމަކަށް ތިޔަބައިމީހުން ހީއެއް ނުކުރަމުއެވެ. އަދި އެއުރެން ހީކޮށްގެންތިބީ، އެއުރެންގެ ކިއްލާތައް، اللَّه ގެ ބާރުވެރިކަމުން އެއުރެން ރައްކާތެރިކޮށްދޭނެ ކަމަށެވެ. ފަހެ، އެއުރެންގެ ގާތަށް اللَّه ގެ عقاب އައީ، އެއުރެން ހީވެސް ނުކުރާފަދައަކުންނެވެ. އަދި އެކަލާނގެ އެއުރެންގެ ހިތްތަކަށް ބިރުވެރިކަން ވެއްދެވިއެވެ. އެއުރެންގެ އަމިއްލަ އަތްތަކުން އެއުރެންގެ ގެދޮރު ހަލާކު ކުރަމުން ދިޔައޫއެވެ. އަދި مؤمن ތަކުންގެ އަތްތަކުންވެސްމެއެވެ. އޭ ބުއްދީގެ أهل ވެރިންނޭވެ! ފަހެ، ތިޔަބައިމީހުން عبرة ލިބިގަންނާށެވެ. (2)
ތަފްސީރު
މާތް ﷲއީ އެކަލާނގެ ކުޅަދުންވަންތަކަމުން ބަނުއްނަޟީރުގެ ޔަހޫދީން މަދީނާއިން ނެރުއްވި ރަސްކަލާނގެއެވެ. ﴿لِأَوَّلِ ٱلْحَشْرِ﴾ އެބައިމީހުން ޢަރަބި ކަރައިން ނެރެލެވެނު ފުރަތަމަ ދުވަހުއެވެ. އެ ނިކަމެތިކަން އެބައިމީހުންނަށް ކުރިން ކުރިމަތިވެފައި ނުވާތީއެވެ. މުއުމިނުންނޭވެ! އެބައިމީހުން އެބައިމީހުންގެ ގެތަކާއި ކިއްލާތަކުން އެ އިހާނެތިކަމާއި ނިކަމެތިކަމާއެކު ނުކުންނާނެކަމުގައި ތިޔަބައިމީހުން ހީނުކުރަމުއެވެ. އެބައިމީހުންގެ ގަދަފަދަކަމުންނެވެ. ފަހެ، އެބައިމީހުންނީ ގަނޑުވަރުތަކާއި، ކިއްލާތަކާއި، ޢިއްޒަތްތެރިކަމާއި، ގަދަފަދަކަމުގެ އަހުލުވެރިންނެވެ. އަދި އެބައިމީހުން ހީކުރީ އެބައިމީހުންގެ ވަރުގަދަ ކިއްލާތައް އެބައިމީހުންގެ ކިބައިން މާތް ﷲގެ ޢަޛާބާއި ބަދަލުހިއްޕެވުން ހުއްޓުވާނެކަމުގައެވެ. ﴿فَأَتَىٰهُمُ ٱللَّـهُ مِنْ حَيْثُ لَمْ يَحْتَسِبُوا۟ ۖ وَقَذَفَ فِى قُلُوبِهِمُ ٱلرُّعْبَ ۚ يُخْرِبُونَ بُيُوتَهُم بِأَيْدِيهِمْ وَأَيْدِى ٱلْمُؤْمِنِينَ فَٱعْتَبِرُوا۟ يَـٰٓأُو۟لِى ٱلْأَبْصَـٰرِ﴾ ފަހެ އެބައިމީހުންގެ ގާތަށް މާތް ﷲގެ ޢަޛާބު އައީ އެބައިމީހުން ހީވެސް ނުކުރާ ކަހަލަ، އަދި އެބައިމީހުންގެ ހިތަށް ގެނެވިފައިވެސް ނުވާ ކަހަލަ ގޮތަށެވެ. އަދި ބަނުއްނަޟީރުގެ ޔަހޫދީންގެ ހިތްތަކަށް ބިރުވެރިކަން ވެއްދެވިއެވެ. އެންމެފަހުން އެބައިމީހުން އަމާންދީ، ކިއްލާތައް ހުޅުވިއެވެ. އަދި ރަސޫލުﷲ ﷺ ގެ ޙުކުމްފުޅު ޤަބޫލުކުރަން އެއްބަސްވިއެވެ. އަދި އެބައިމީހުންގެ ގެތައް އެބައިމީހުންގެ އަތްތަކުން އެތެރެއިން އަދި މުއުމިނުންގެ އަތްތަކުން ބޭރުން ހަލާކުކުރަމުން ދިޔައެވެ. ފަހެ، ސަލާމަތް ބުއްދީގެ އަހުލުވެރިންނޭވެ! ތިޔަބައިމީހުން ނަސޭހަތް ލިބިގަންނާށެވެ.