chapter

050

قٓ ۚ وَٱلْقُرْءَانِ ٱلْمَجِيدِ ﴿ ١ ﴾

ތަރުޖަމާ

ق (މި އަކުރުގެ مراد ދެނެވޮޑިގެންވަނީ اللَّه އެވެ.) މާތްވެގެންވާ قرآن ގަންދެއްވައި وحى ކުރައްވަމެވެ. (ހަމަކަށަވަރުން، إنذار ކުރައްވާ ބޭކަލަކު ކަމުގައި ތިމަންރަސްކަލާނގެ محمد ގެފާނު ފޮނުއްވީމެވެ.) (1)

ތަފްސީރު

ނޯޓް

بَلْ عَجِبُوٓا۟ أَن جَآءَهُم مُّنذِرٌ مِّنْهُمْ فَقَالَ ٱلْكَـٰفِرُونَ هَـٰذَا شَىْءٌ عَجِيبٌ ﴿ ٢ ﴾

ތަރުޖަމާ

އަދި ކިއެއްތަ! إنذار ކުރައްވާ ބޭކަލަކު އެއުރެންގެ ތެރެއިން، އެއުރެންގެ ގާތަށް ވަޑައިގަތްކަމަށްޓަކައި، އެއުރެން حيران ވޫއެވެ. ފަހެ، كافر ން ބުނޫއެވެ. މިއީ عجائب ވާފަދަ ކަމެކެވެ. (2)

ތަފްސީރު

މުޝްރިކުން ދުށީ މަރުވުމަށްފަހު އެހެން ޙަޔާތެއް ވުމަކީ ދުރުކަމެއް ކަމުގައެވެ. އަދި އެކަމާމެދު އެބައިމީހުން ނިހާޔަތަށް އަޖާއިބުވިއެވެ. އަދި، ކިއެއްތަ، އެކަން ވެދާނެކަމާމެދު އެބައިމީހުން ޝައްކުކުރިއެވެ. އަދި އެބައިމީހުން ބެލީ އެއީ މުސްތަޙީލު ކަމެއް ކަމުގައެވެ. އެހެނީ، އިންސާނާގެ ހަށިގަނޑު ހަލާކުވެ، ބައިތައް ވަކިވެ، ވެއްޔާ އެކުވެފައިވާ ކުނޑިތަކަކަށް ވުމަށްފަހު އޭނާ އަލުން ދިރޭނީ ކިހިނަކުން ހެއްޔެވެ؟ އެހެންކަމުން، ހުރިހާ ފޮތެއްގެ މައްޗަށް ޝަރަފުވެރިކުރައްވާފައިވާ، މާތްވެގެންވާ ޤުރްއާން ގަންދެއްވައި މާތް ﷲ ހުވައި ވަޙީކުރެއްވިއެވެ. އެކަލާނގެ ހުވައި ވަޙީކުރެއްވީ މަރުވުމަށްފަހު އަލުން ދިރުއްވާނޭކަމުގެ މައްޗަށެވެ. އެ ހުވައިގެ ޖަވާބު ވަނީ އުނިކުރެވިފައެވެ. އެބަޔާއެކު ފުރިހަމަވާނީ މިފަދަ ގޮތަކަށެވެ. މާތް ވެގެންވާ ޤުރްއާން ގަންދެއްވައި ވަޙީކުރައްވަމެވެ. ހަމަކަށަވަރުން ތިޔަބައިމީހުން ދިރުއްވާނޭ ކަމާމެދު އެއްވެސް ޝައްކެއް ނެތެވެ. އެބައިމީހުން އަޖާއިބުވީ ރަސޫލެއްގެ ގޮތުގައި އިންސާނަކު ވަޑައިގަތުމާ މެދުގައެވެ. އެބައިމީހުން އަޅުކަންކުރާ ތަކެއްޗަކީ ހިލަތަކަކަށް ވުމާމެދު އެބައިމީހުން އަޖާއިބު ނުވެއެވެ.

ނޯޓް

بَلْ كَذَّبُوا۟ بِٱلْحَقِّ لَمَّا جَآءَهُمْ فَهُمْ فِىٓ أَمْرٍ مَّرِيجٍ ﴿ ٥ ﴾

ތަރުޖަމާ

އަދި ކިއެއްތަ! އެއުރެންގެ ގާތަށް حق އައިހިނދު، އެއުރެން އެ ދޮގުކުރޫއެވެ. ފަހެ، އެއުރެންވަނީ، ހަމަޖެހުމެއްނެތް حالة އެއްގެ ތެރޭގައެވެ. (5)

ތަފްސީރު

އެއް ޢަމަލަށް ރުހިވޮޑިނުތުމުގެ ބަސްފުޅަށްފަހު، އެބައިމީހުންގެ އެހެން ޢަމަލަކަށް ރުހިވޮޑިނުގަތުމުގެ ބަސްފުޅެވެ. މިފަހަރު ކުރިއަށްވުރެ ނުބައި ޢަމަލެކެވެ. އެއީ، ޤުރްއާނުގެ އާޔަތްތަކުގެ އަލިގަދަކަމާއި، ބަޔާންކުރެއްވުމުގެ ސާފުކަމާއެކުވެސް އެބައިމީހުން އެފޮތް ދޮގުކުރުމެވެ. މާނައީ: ޤުރްއާން އެބައިމީހުންގެ ގާތަށް އައި ހިނދު އެބައިމީހުން އެފޮތް ދޮގުކުރިއެވެ. އެހެންކަމުން އެބައިމީހުން ވަނީ ޤުރްއާނާއި ރަސޫލާ ﷺ އާމެދު ހަމަޖެހުމެއްނެތް، ޝައްކުން ފުރިގެންވާ ޙާލަތެއްގައެވެ. ރަސޫލާ ﷺ އާ މެދު އެއްފަހަރު ސިހުރުވެރިއެކޭ ބުނާއިރު އަނެއް ފަހަރު އެބައިމީހުން ބުނަނީ ޅެންވެރިއެކެވެ. އަދި އަނެއް ފަހަރު ކާހިނެކެވެ. ހަމަ އެފަދައިން ޤުރްއާނާމެދު ސިހުރޭ، ޅެމޭ، އިސްވެދިޔަ މީހުންގެ ފުލޯކު ވާހަކަތަކޭ އެބައިމީހުން ބުނެއެވެ. مَرِيج ގެ މާނައަކީ މަސްހުނިވެފައިވުމެވެ. ދެން މާތް ﷲގެ ކުޅަދުންވަންތަކަމާއި، އެއްކައުވަންތަކަމުގެ ހެކިތައް ބަޔާންކުރައްވަމުން އެކަލާނގެ ވަޙީކުރައްވަނީ

ނޯޓް

وَأَصْحَـٰبُ ٱلْأَيْكَةِ وَقَوْمُ تُبَّعٍ ۚ كُلٌّ كَذَّبَ ٱلرُّسُلَ فَحَقَّ وَعِيدِ ﴿ ١٤ ﴾

ތަރުޖަމާ

އަދި الأيكة ގެ އެކުވެރިންނާއި، تُبّع ގެ قوم ގެމީހުންނާއި، އެހުރިހާ އެންމެންވެސް رسول ން ދޮގުކުރޫއެވެ. ތިމަންރަސްކަލާނގެ وعيد (އެއުރެންނަށް) حق ވެއްޖެއެވެ. (14)

ތަފްސީރު

ކަލޭގެފާނުގެ ޤައުމަށްވުރެ ކުރިން، ނުކިޔަމަންތެރިކަމުގައި ޙައްދު ފަހަނައަޅައި ދިޔަ ގިނަ އުއްމަތްތަކެއް އެބައިމީހުންގެ ރަސޫލުން ދޮގުކުޅައެވެ. އެއީ ނޫޙު عليه السلام ގެ ޤައުމާއި، އެބައިމީހުންގެ ނަބިއްޔާ ޤަތުލުކޮށްފައި ވަޅަށް އެޅި، ވަޅުގެ އަހުލުވެރިންނާއި، ޘަމޫދު ބާގައާއި، ޢާދު ބާގައާއި، ފިރުޢައުނާއި އޭނާއަށް ތަބަޢަވީ މީހުންނާއި، ބިޔަ ބޮޑު ގަހުގެ އަހުލުވެރިން ކަމުގައިވާ ޝުޢައިބު عليه السلام ގެ ޤައުމާއި، ލޫޠު عليه السلام ގެ އަޚުންނާއި، (އެބައިމީހުންނަށް ލޫޠު عليه السلام ގެ އަޚުންނޭ ވަޙީކުރެއްވީ އެކަލޭގެފާނު އެބައިމީހުންގެ ތެރެއިން މީހަކާ ކައިވެނި ބައްލައްވައިގެން ހުންނެވީމައެވެ.)، ޔަމަނުގެ ތުއްބަޢު ފަދަ އުއްމަތްތަކެވެ. އެބައިމީހުން ރަސޫލުން ދޮގުކުޅައުމުގެ ސަބަބުން އެބައިމީހުންގެ މައްޗަށް ތިމަންރަސްކަލާނގެ ވަޢީދު ބަސްފުޅާއި ޢަޛާބު ޙައްޤުވިއެވެ. އެހެންކަމުން، މުޙައްމަދު ﷺ އެވެ! ކަލޭގެފާނުގެ ޤައުމުގެ މީހުން ކަލޭގެފާނު ދޮގުކުރީތީ ކަލޭގެފާނު ހިތާމަ ނުކުރައްވާށެވެ. ފަހެ، އެއީ، ކޮންމެ ދުވަސްވަރެއްގައިވެސް ނުކިޔަމަންތެރިކަމުގައި ޙައްދު ފަހަނައަޅައިދާ ފާފަވެރިންގެ އާދައެވެ. މަޤްޞަދަކީ ދޮގުކުޅަ މީހުން ނިމިގެން ދިޔަ ގޮތް ހަނދާންކޮށްދެއްވުމެވެ. ދެން އަލުން ދިރުއްވުމުގެ ވާހަކަ އިތުރަށް ގަދަކުރައްވަމުން އެކަލާނގެ ވަޙީކުރައްވަނީ

ނޯޓް

أَفَعَيِينَا بِٱلْخَلْقِ ٱلْأَوَّلِ ۚ بَلْ هُمْ فِى لَبْسٍ مِّنْ خَلْقٍ جَدِيدٍ ﴿ ١٥ ﴾

ތަރުޖަމާ

ފަހެ، ފުރަތަމަފަހަރު އުފެއްދެވުމަށް، ތިމަންރަސްކަލާނގެ ނުކުޅެދިވޮޑިގެން ވީންހެއްޔެވެ؟ (ވީމާ، ދެވަނަފަހަރަށް އަލުން إعادة ކުރެއްވުމަށް ނުކުޅެދިވޮޑިގެން ވާނެހެއްޔެވެ؟) އަދި ކިއެއްތަ! އެއުރެންވަނީ އަލުން ހެއްދެވުމާމެދު شك އެއްގައެވެ. (15)

ތަފްސީރު

އެބައިމީހުން މަރުވުމަށް ފަހު އަލުން ދިރުއްވަން ނުކުޅެދިވޮޑިގެންވާން، އެބައިމީހުން ފުރަތަމަ ޚަލްޤުކުރައްވަން ތިމަންރަސްކަލާނގެ ނުކުޅެދިވޮޑިގެންވީން ހެއްޔެވެ؟ ޢާލަމްތަކުގެ ވެރި ރަސްކަލާނގެއީ ނެތުމުގެ ތެރެއިން އެބައިމީހުން ފުރަތަމަ ހެއްދެވި ރަސްކަލާނގެއަށް ވާއިރު، އެބައިމީހުން އަލުން ހެއްދެވުމަށް އެކަލާނގެ ނުކުޅެދިވޮޑިގަންނަވާނީ ކިހިނަކުން ހެއްޔެވެ؟ އަދި، ކިއެއްތަ، އެބައިމީހުން މަރުވެ ނެތިދިއުމަށްފަހު، އަލުން ހެއްދެވުމަށް ތިމަންރަސްކަލާނގެ ކުޅަދުންވަންތަކަމާމެދު އެބައިމީހުން ވަނީ ޝައްކެއްގެ ތެރޭގެއެވެ. މިއީ އެބައިމީހުންގެ މޮޔަކަމާއި، ނުބައި ވިސްނުމުގެ ސަބަބުން އެބައިމީހުންނަށް ރުހިވޮޑިނުގެން އެބައިމީހުން ދެރަކޮށްލެއްވުމަށް ގެންނަވާފައި އާޔަތެކެވެ. އަދި އެއީ އެބައިމީހުންގެ ބަސް ހުއްޓުވާލާނޭ ޙިކުމަތްތެރި ޖަވާބެކެވެ.

ނޯޓް

وَلَقَدْ خَلَقْنَا ٱلْإِنسَـٰنَ وَنَعْلَمُ مَا تُوَسْوِسُ بِهِۦ نَفْسُهُۥ ۖ وَنَحْنُ أَقْرَبُ إِلَيْهِ مِنْ حَبْلِ ٱلْوَرِيدِ ﴿ ١٦ ﴾

ތަރުޖަމާ

އަދި ހަމަކަށަވަރުން، ތިމަންރަސްކަލާނގެ އިންސާނާ ހެއްދެވީމެވެ. އަދި އޭނާގެ نفس އޭނާޔަށް ވަސްވާސްދޭ ކަންތައް ތިމަންރަސްކަލާނގެ ދެނެވޮޑިގެންވަމެވެ. އަދި އޭނާގެ ކަނދުރާގެ މައިނާރަށްވުރެވެސް ތިމަންރަސްކަލާނގެ އޭނާޔާ ކުއްތަންވެވޮޑިގަތުން ބޮޑެވެ. (16)

ތަފްސީރު

އަދި ހަމަކަށަވަރުން، ނިކަމެތި ފެނަކުން ވާ ނުޠުފާއަކުން، ތިމަންރަސްކަލާނގެ ކުޅަދުންވަންތަކަމުން އިންސާނާ ހެއްދެވީ ތިމަންރަސްކަލާނގެއެވެ. އަދި އޭނާގެ ވިސްނުމަށް އަންނަ ޚިޔާލުތަކާއި، އޭނާގެ ނަފުސު އޭނާއަށް ދޭ ވަސްވާސްތަކާއި، އޭނާގެ ފިކުރުތައް ތިމަންރަސްކަލާނގެ ދެނެވޮޑިގެންވަމެވެ. އެހެންކަމުން، އޭނާއާއި އެންމެ ގާތް އެއްޗެއް ކަމުގައިވާ، އޭނާގެ ހިތާއި ގުޅިފައިވާ މައިނާރަށް ވުރެ މޮޅަށް ތިމަންރަސްކަލާނގެ އޭނާގެ ޙާލު ދެނެވޮޑިގެންވާއިރު، އޭނާގެ ޢަމަލު ތިމަންރަސްކަލާނގެ އަށް އެނގިވޮޑިނުގަންނަވާނީ ކިހިނަކުން ހެއްޔެވެ؟ މިއާޔަތުގައި ސިފަކުރައްވާފައި މިވަނީ މާތް ﷲ އިންސާނާ ދެނެވޮޑިގަންނަވާ ވަރާއި، އެކަލާނގެ އަޅާއާއި އެކަލާނގެ ކައިރިކަން ބޮޑު ވަރެވެ. އެނާގެ އެއްވެސް ކަމެއް އެކަލާނގެއަށް ސިއްރުވެގެން ނުވާ ވަރަށެވެ. އަލްޙާފިޡު އިބްނުކަޘީރު ވަނީ މިއާޔަތުގެ މުރާދަކީ މަލާއިކަތުން ކަމަށް މިއާޔަތް ތައުވީލުކުރައްވާފައެވެ. މާނައީ ތިމަންރަސްކަލާނގެ މަލާއިކަތުން އޭނާގެ ހިތުގެ މައިނާރަށް ވުރެ އޭނާއާއި ގާތުގައި ވެއެވެ. އަދި އޭނާ ވިދާޅުވިއެވެ. އެކަލާނގެ މަޚްލޫގެއްގެ ހަށިގަނޑު ތެރޭގައި ވޮޑިގެން ވުމާއި، މަޚްލޫގަކާ ގުޅުމީ ނުވާނޭ ކަންތައް ކަމުގައި ޢިލްމުވެރިން އިޖްމާޢުވެއެވެ. އެފަދަ ކަމަކުން މާތް ﷲ ހުސްޠާހިރުވަންތަވެވޮޑިގެންވެއެވެ. އަދި މަތިވެރިވެވޮޑިގެން ވެއެވެ. އަދި އޭނާ ވިދާޅުވިއެވެ. އެކަމަށް ދަލީލުކުރަނީ ދެން އަންނަ އާޔަތްތަކެވެ.

ނޯޓް

يَوْمَ نَقُولُ لِجَهَنَّمَ هَلِ ٱمْتَلَأْتِ وَتَقُولُ هَلْ مِن مَّزِيدٍ ﴿ ٣٠ ﴾

ތަރުޖަމާ

އެދުވަހަކީ، ތިމަންރަސްކަލާނގެ، ނަރަކަޔަށް، ކަލޭ ފުރިއްޖެހޭ وحى ކުރައްވާނޭ ދުވަހެވެ. އަދި އެ ނަރަކަ، ދެން އިތުރަކަށް ނެތްތޯއޭ ދަންނަވާނޭ ދުވަހެވެ. (30)

ތަފްސީރު

ކަލޭގެފާނުގެ ވެރިރަސްކަލާނގެ ނަރަކައަށް ކަލޭ ފުރިއްޖެހޭ ވަޙީކުރެއްވުމުން، އެނަރަކަ ދެން އިތުރަކަށް ނެތްތޯއޭ ދަންނަވާ ދުވަސް ކަލޭގެފާނު ހަނދުމަކުރައްވާށެވެ. ޙަދީޘުގައި އައިސްފައިވެއެވެ. عَنْ أَنَسِ بْنِ مَالِكٍ، قَالَ النَّبِيُّ صلى الله عليه وسلم ‏ "‏ لاَ تَزَالُ جَهَنَّمُ تَقُولُ هَلْ مِنْ مَزِيدٍ حَتَّى يَضَعَ رَبُّ الْعِزَّةِ فِيهَا قَدَمَهُ فَتَقُولُ قَطْ قَطْ "‏‏. – (صحيح البخاري، كتاب الأيمان والنذور، باب الْحَلِفِ بِعِزَّةِ اللَّهِ وَصِفَاتِهِ وَكَلِمَاتِهِ) (އަނަސު ބްނު މާލިކް رضي الله عنه ގެ އަރިހުން ރިވާވެގެން ވެއެވެ. ނަބިއްޔާ ﷺ ޙަދީޘުކުރެއްވިއެވެ. ނަރަކަ ދަންނަވަމުން ގެންދަވާނެއެވެ. ދެން އިތުރަކަށް ނެތްތޯއެވެ. ޢިއްޒަތްތެރިވަންތަ ކަމުގެ ރަސްކަލާނގެ އެކަލާނގެ ފައިންޕުޅު އެ ނަރަކައިގައި އަޅުއްވަންދެނެވެ. އެހިނދު ނަރަކަ ދަންނަވާނެއެވެ. ފުދިއްޖެއެވެ. ފުދިއްޖެއެވެ.) (ޞަޙީޙުލް ބުޚާރީ، ޙަދީޘު: 6661) އައްނަވަވީ ވިދާޅުވިއެވެ. މިޙަދީޘުން ދޭހަވަނީ އޭގެ ބޭރުފުށުން ފެންނަ މާނައެވެ. އެބަހީ ސުވަރުގެއާއި ނަރަކައަށް ކަންކަން ދެނެގަންނާނެ ބާރާއި، ކަންކަން ހިނގާ ގޮތް ބަލައި ދަލީލު ދެއްކުމުގެ ބާރު ދެއްވައެވެ. އަދި ނަރަކަ އެ ދަންނަވާ ވާހަކައަކީ ޙާލުގެ ދުލުން ދަންނަވާ އެއްޗަކަށް ވުންވެސް އެކަށީގެން ވެއެވެ. މާނައީ ނަރަކައިން ހުރިހާ ކާފިރުންނާއި ފާފަވެރިންނަށް ޖާގަލިބޭތީ، ނަރަކައިގެ ތަނަވަސްކަން ބަޔާންކުރެއްވުމުގެ ގޮތުން ޖައްސަވާފައިވާ މިސާލެކެވެ. އަބާއްޖަވެރިންގެ ވާހަކައަށްފަހު ދެން ގެންނަވާފައި މިވަނީ ބާއްޖަވެރި މުއުމިނުންގެ ވާހަކައެވެ. އެކަލާނގެ ވަޙީކުރައްވަނީ

ނޯޓް

لَهُم مَّا يَشَآءُونَ فِيهَا وَلَدَيْنَا مَزِيدٌ ﴿ ٣٥ ﴾

ތަރުޖަމާ

އެ ސުވަރުގޭގައި އެއުރެންނަށް އެއުރެން އެދޭހާ ކަމެއްވެއެވެ. އަދި ތިމަންރަސްކަލާނގެ حضرة ގައި އިތުރު نعمة ތައްވެސް ވެއެވެ. (35)

ތަފްސީރު

ކާބޯ ތަކެއްޗާއި، އުފާވެރި މަންޒަރުތަކުގެ ތެރެއިން އެބައިމީހުންގެ ހިތް އެދޭ، ލޮލަށް އަރާމު ލިބޭ ކޮންމެ އެއްޗެއް ސުވަރުގޭގައި އެބައިމީހުންނަށް ވެއެވެ. އަދި އެބައިމީހުންނަށް އިތުރު ކަމެއްވެސް ވެއެވެ. އެއީ، މާތް ﷲގެ މަތިވެރި ވަޖުހުފުޅަށް ބެލުމެވެ. އެއީ ސުވަރުގޭގެ އަހުލުވެރިންނަށް ލިބޭނޭ އެންމެ މަތިވެރި ނިޢުމަތެވެ. ޙަދީޘުގައި އައިސްފައިވާ ފަދައިންނެވެ. " عَنْ صُهَيْبٍ، عَنِ النَّبِيِّ صلى الله عليه وسلم قَالَ ‏ "‏..... فَيَكْشِفُ الْحِجَابَ فَمَا أُعْطُوا شَيْئًا أَحَبَّ إِلَيْهِمْ مِنَ النَّظَرِ إِلَى رَبِّهِمْ عَزَّ وَجَلَّ ‏"‏‏.‏ – (صحيح مسلم، كتاب الإيمان، باب إِثْبَاتِ رُؤْيَةِ الْمُؤْمِنِينَ فِي الآخِرَةِ رَبَّهُمْ سُبْحَانَهُ وَتَعَالَى) (ޞުހައިބު رضي الله عنه ގެއަރިހުން ރިވާވެގެން ވެއެވެ. ނަބިއްޔާ ﷺ ޙަދީޘުކުރެއްވިއެވެ. .....ދެން ފަރުދާ ކަޝްފުކުރައްވާނެއެވެ. ފަހެ، އެބައިމީހުންގެ ޢަޒީޒުވަންތަ ކީރިތިވަންތަ ވެރިރަސްކަލާނގެ ވަޖުހުފުޅަށް ބެލުމަށްވުރެ ބޮޑަށް އެބައިމީހުން ލޯބިވާކަމެއް އެބައިމީހުންނަށް ނުލިބޭނެއެވެ.) (ޞަޙީޙު މުސްލިމް، ޙަދީޘު: 181)

ނޯޓް

إِنَّ فِى ذَٰلِكَ لَذِكْرَىٰ لِمَن كَانَ لَهُۥ قَلْبٌ أَوْ أَلْقَى ٱلسَّمْعَ وَهُوَ شَهِيدٌ ﴿ ٣٧ ﴾

ތަރުޖަމާ

ހަމަކަށަވަރުން، ހިތެއްވާ މީހަކަށް، ނުވަތަ حاضر ވެހުރެ ކަނުލައި އަހާމީހަކަށް، އެކަމުގައި نصيحة އާއި عبرة ވާކަން ކަށަވަރެވެ. (37)

ތަފްސީރު

މިއީ ޔަހޫދީންނަށް ދެއްވާފައިވާ ރައްދެކެވެ. އެހެނީ، އެބައިމީހުން ދަޢުވާކުރާ ގޮތުގައި ހަ ދުވަހުން އުޑުތަކާއި ބިން ހެއްދެވުމުން މާތް ﷲ އަށް ވަރުބަލިކަން ލިބިވޮޑިގަތެވެ. އަދި އެކަލާނގެ ހޮނިހިރު ދުވަހު އަރާމުކުރެއްވިއެވެ. އެބައިމީހުން އެދުވަހަށް ކިޔަނީ ކަލާނގެ އަރާމުކުރެއްވި ދުވަހެވެ. އެދުވަހު މަސައްކަތްކުރުން އެބައިމީހުން ޙަރާމްކުރީ އެހެންވެގެންނެވެ. ދެން، އެބައިމީހުންގެ ވާހަކަ ދޮގުކުރައްވަން މާތް ﷲ މިއާޔަތް ބާވައިލެއްވިއެވެ. މާނައީ: ތިމަންރަސްކަލާނގެ އުޑުތަކާއި ބިން ހަދުވަހުގެ ތެރޭގައި ހެއްދެވީމެވެ. އަދި ތިމަންރަސްކަލާނގެއަށް ވަރުބަލިކަން ލިބިވޮޑިނުގަންނަވައެވެ. ﴿مِن لُّغُوبٍ﴾ އެބަހީ ވަރުބަލިކަމެވެ. އެސްފިޔަ ޖަހާހާ ހިނދުކޮޅެއްގެ ތެރޭގައި އެތަކެތި ހެއްދެވުމަށް އެކަލާނގެ ކުޅަދުންވަންތައެވެ. އެހެންނަމަވެސް، އެކަލާނގެ އިރާދަކުރެއްވީ، އިބްނު ޢައްބާސް رضي الله عنه ވިދާޅުވެފައިވާ ފަދައިން، އަޅުތަކުންނަށް ލަސްލަހުން ކަންކުރަން ދަސްކޮށްދެއްވުމަށެވެ.

ނޯޓް

إِنَّ فِى ذَٰلِكَ لَذِكْرَىٰ لِمَن كَانَ لَهُۥ قَلْبٌ أَوْ أَلْقَى ٱلسَّمْعَ وَهُوَ شَهِيدٌ ﴿ ٣٩ ﴾

ތަރުޖަމާ

ހަމަކަށަވަރުން، ތިމަންރަސްކަލާނގެ އުޑުތަކާއި، ބިމާއި، އެދެމެދުގައިވާހާ ތަކެތި ހަދުވަހުގެ ތެރޭގައި ހެއްދެވީމެވެ. އަދި ތިމަންރަސްކަލާނގެއަށް ވަރުބަލިކަމެއް ލިބިވޮޑިއެއް ނުގަންނަވަތެވެ. (38)

ތަފްސީރު

ނޯޓް

إِنَّ فِى ذَٰلِكَ لَذِكْرَىٰ لِمَن كَانَ لَهُۥ قَلْبٌ أَوْ أَلْقَى ٱلسَّمْعَ وَهُوَ شَهِيدٌ ﴿ ٤٠ ﴾

ތަރުޖަމާ

ތަފްސީރު

ތިމަންރަސްކަލާނގެ މި ބަޔާންކުރެއްވި، ނުކިޔަމަންތެރިވި ޤައުމުތައް ނެތިކުރެއްވުމުގައި، ސަލާމަތުން އޮތް ހިތަކާއި، އަޑުއިވޭ އެއްޗާމެދު ވިސްނައި ފިކުރުކުރާނޭ ހެޔޮވިސްނުން ލިބިފައިވާ، ހުޅުވިފައިވާ ހިތަކާއެކު ނަސޭހަތް އަޑުއަހައި އެއިން ޢިބްރަތް ޙާޞިލުކޮށް ނަސޭހަތް ލިބިގަނެ، އެބައިމީހުން ކުރިފަދަ ޢަމަލުތަކުން ދުރުވެގަންނަ ކޮންމެ މީހަކަށް ނަސޭހަތާއި އިބްރަތް ވާކަން ކަށަވަރެވެ. އިސްވެދިޔަ މީހުން ނިމިދިޔަ ގޮތް މާތް ﷲ އެބައިމީހުންނަށް ހަނދާންކޮށްދެއްވީއެވެ. ފަހެ، އެބައިމީހުން މައްކާގެ އަހުލުވެރިންނަށްވުރެ ގަދަފަދަ ވެފައި ބާރުގަދަ އިރު އެބައިމީހުން ނެތިކުރެއްވުމުގައި އެންމެ މަތިވެރި ނަސޭހަތާއި ޢިބްރަތް ވެއެވެ. އެހެނެއްކަމަކު، ދިރި އޮތް ހިތެއްގެ ވެރިއަކު މެނުވީ އެކަމުން ޢިބްރަތް ލިބިނުގަންނާނެއެވެ. ހިތް މަރުވެފައިވާ މީހަކަށް ޢިބްރަތާއި ނަސޭހަތުން ކުރާނެ ފައިދާއެއް ނެތެވެ.

ނޯޓް

وَلَقَدْ خَلَقْنَا ٱلسَّمَـٰوَٰتِ وَٱلْأَرْضَ وَمَا بَيْنَهُمَا فِى سِتَّةِ أَيَّامٍ وَمَا مَسَّنَا مِن لُّغُوبٍ ﴿ ٤١ ﴾

ތަރުޖަމާ

ތަފްސީރު

ނޯޓް

نَّحْنُ أَعْلَمُ بِمَا يَقُولُونَ ۖ وَمَآ أَنتَ عَلَيْهِم بِجَبَّارٍ ۖ فَذَكِّرْ بِٱلْقُرْءَانِ مَن يَخَافُ وَعِيدِ ﴿ ٤٨ ﴾

ތަރުޖަމާ

އެއުރެން (އެބަހީ: كافر ން) ބުނެއުޅޭ ބަސްތައް، ތިމަންރަސްކަލާނގެ މޮޅަށް ދެނެވޮޑިގެންވަމެވެ. އަދި ކަލޭގެފާނަކީ އެއުރެންގެ މައްޗަށް ގަދަކަން ދެއްކެވުމަށް ފޮނުއްވާފައިވާ ބޭކަލެއް ނޫނެވެ. ފަހެ، ތިމަންރަސްކަލާނގެ وعيد އަށް ބިރުގަންނަ މީހަކަށް، ކަލޭގެފާނު قرآن ން وعظ އާއި نصيحة އިއްވަވާށެވެ! (45)

ތަފްސީރު

ކަލޭގެފާނުގެ މުޝްރިކު ޤައުމުގެ މީހުން ބުނެ އުޅޭ ބަސްތަކާއި، އެބައިމީހުން ކަލޭގެފާނަށް ކުރާ ހުތުރުކަން ބޮޑު ތުހުމަތުތައް ތިމަންރަސްކަލާނގެ މޮޅަށް ދެނެވޮޑިގެންވަމެވެ. މުޙައްމަދު ﷺ އެވެ! އެބައިމީހުން އީމާންވާން އެބައިމީހުންނަށް މަޖުބޫރުކުރައްވަން، ކަލޭގެފާނަކީ އެބައިމީހުންގެ މައްޗަށް ގަދަކަން ދައްކަވަން ފޮނުއްވި ބޭކަލެއް ނޫނެވެ. ފަހެ، މި ޤުރްއާނުން ޢާލަމްތަކުގެ ވެރިރަސްކަލާނގެ ވަޢީދަށް ބިރުގަންނަމީހަކަށް ނަސޭހަތް އިއްވަވާށެވެ. عَنْ عَبْدِ اللهِ ابْنِ مَسْعُودٍ رَضِيَ اللهُ عَنْهُ قَالَ: قَالَ رَسُولُ اللهِ صَلَّى اللهُ عَلَيهِ وَسَلَّمَ: "القُرْآنُ شَافِعٌ مُشَفَّعٌ، وَمَاحِلٌ مُصَدَّقٌ، مَنْ جَعَلَهُ أَمَامَهُ قَادَهُ إِلَى الْجَنَّةِ، وَمَنْ جَعَلَهُ خَلْفَهُ سَاقَهُ إَلَى النَّارِ" – (الطبراني: 132/9) (ޢަބްދުﷲ ބްނު މަސްޢޫދު رضي الله عنه ގެ އަރިހުން ރިވާވެގެން ވެއެވެ. އެކަލޭގެފާނު ވިދާޅުވިއެވެ. ރަސޫލުﷲ ﷺ ޙަދީޘުކުރެއްވިއެވެ. ޤުރްއާނަކީ، ޝަފާޢަތްތެރިވާނޭ، ޝަފާޢަތްތެރިވުމުގެ އިޒުނަދެއްވާނޭ، ފޮތެކެވެ. އަދި ދިފާޢުކުރާނޭ، ތެދުކުރެވޭނޭ ފޮތެކެވެ. އެފޮތް ކުރިއަށް ނެރުނު މީހަކަށް އެފޮތް ސުވަރުގެއަށް މަގު ދައްކާނެއެވެ. އެފޮތް ފުރަގަހަށް ލައިފިމީހަކަށް އެފޮތް ނަރަކައަށް މަގުދައްކާނެއެވެ.) (އައްޠަބަރާނީ، ޙަދީޘު: 8655)

ނޯޓް