غَافِرِ ٱلذَّنۢبِ وَقَابِلِ ٱلتَّوْبِ شَدِيدِ ٱلْعِقَابِ ذِى ٱلطَّوْلِ ۖ لَآ إِلَـٰهَ إِلَّا هُوَ ۖ إِلَيْهِ ٱلْمَصِيرُ ﴿ ٣ ﴾
ތަފްސީރު
އެކަލާނގެއީ އަޅުތަކުންގެ ފާފަފުއްސަވާ، އަދި އުރެދުންތެރި ފާފަވެރިންގެ ތައުބާ ޤަބޫލުކުރައްވާ، ނުކިޔަމަންތެރިކަމުގައި ޙައްދު ފަހަނައަޅައިގޮސް، ޖައްބާރުވެގަތް ކޮންމެ މީހަކަށް ގަދަފަދަ ޢުޤޫބާތް ދެއްވާ، އީމާންވެ ތެދުމަގު ލިބިގަތް މީހުންނަށް ގިނަގުނަ ނިޢުމަތްދެއްވާ ފަޟްލުވަންތަ ރަސްކަލާނގެއެވެ. އެކަލާނގެ ފިޔަވައި ޙައްޤުވެގެން އަޅުކަމެއް ވެވޭ އިލާހަކު ނުވެއެވެ. އެންމެހާ ޚަލްޤުތަކުން އެނބުރި ދިއުން ވަނީ އެކަލާނގެ ޙަޟްރަތަށެވެ. ދެން، އެކަލާނގެ އެންމެންނަށް އެބައިމީހުންގެ ޢަމަލުތަކަށް ޖަޒާދެއްވާނެއެވެ. މި އާޔަތުގައި މާތް ﷲ ވަނީ އެކަލާނގެ ސިފަފުޅުތަކުގެ ތެރެއިން ހަތަރު ސިފަފުޅެއް ބަޔާންކުރައްވާފައެވެ. ފުރަތަމަ ސިފަފުޅަކީ: އަޅުތަކުންގެ ފާފަފުއްސެވުމެވެ. ދެވަނަ ސިފަފުޅަކީ: ތައުބާވެ ރުޖޫޢަވާ މީހުންގެ ތައުބާ ޤަބޫލުކުރެއްވުމެވެ. ތިންވަނަ ސިފަފުޅަކީ: ނުކިޔަމަންތެރި ފާފަވެރިންނަށް ގަދަފަދަ ޢުޤޫބާތް ދެއްވުމެވެ. ހަތަރުވަނަ ސިފަފުޅަކީ: ބާވަތް ބާވަތްތަކުގެ ނިޢުމަތާއި މާތްކުރެއްވުމުން އަޅުތަކުންގެ މައްޗަށް ފަޟްލުވަންތަވެ ވޮޑިގަތުމެވެ. އެކަލާނގެ އެބައިމީހުންނަށް ބޭނުންވެވޮޑިގަންނަވާތީއެއް ނޫނެވެ. އެކަލާނގެއީ ރަޙްމާނުވަންތަ ރަޙީމުވަންތަ ރަސްކަލާނގެ ކަމުގައި ވާތީއެވެ. އެހެންކަމުން އާޔަތް ނިންމަވާފައި ވަނީ މިބަސްފުޅުންނެވެ. ﴿لَآ إِلَـٰهَ إِلَّا هُوَ ۖ إِلَيْهِ ٱلْمَصِيرُ﴾ ރިވާވެގެން ވެއެވެ. ޢުމަރު رضي الله عنه ގެ މަޖިލީހަށް އާދަވެގެން ހާޒިރުވާ މީހަކު ފަހުން ނުފެނިގެން އެކަލޭގެފާނު އުޅުއްވިއެވެ. އަދި އެކަލޭގެފާނު އަޞްޙާބު ބޭކަލުންނަށް ވިދާޅުވިއެވެ. އެވެނި މީހެއްގެ ދަރި އެވެނި މީހާ ހެދީ ކިހިނެއް ހެއްޔެވެ؟ އެބޭކަލުން ދެންނެވިއެވެ. އޭނާ ރާ ބުއިމުގައި ކުރިއަށް ދިޔައީއެވެ. ތިމަންމެން އޭނާ ނުދެކޭތާ ދުވަސްތަކެއް ވެއްޖެއެވެ. އެހިނދު ޢުމަރު رضي الله عنه އެކަލޭގެފާނުގެ ކާތިބަށް ގޮވައިލައްވައި ވިދާޅުވިއެވެ. ލިޔާށެވެ. "ޢުމަރު ބްނު އަލްޚައްޠާބުގެ އަރިހުން އެވެނި މީހެއްގެ ދަރި އެވެނި މީހާ އަށް ލިޔަމެވެ. ތިބާގެ މައްޗަށް ސަލާމްހުށްޓެވެ. އެއަށް ފަހު ދަންނާށެވެ. އަހުރެން ތިބާއާއެކު މާތް ﷲ އަށް ޙަމްދު ކުރަމެވެ. އެކަލާނގެ ފިޔަވައި އެއްވެސް އިލާހަކު ނުވެއެވެ. ﴿غَافِرِ ٱلذَّنۢبِ وَقَابِلِ ٱلتَّوْبِ شَدِيدِ ٱلْعِقَابِ ذِى ٱلطَّوْلِ ۖ لَآ إِلَـٰهَ إِلَّا هُوَ ۖ إِلَيْهِ ٱلْمَصِيرُ﴾ (އެކަލާނގެއީ ފާފަފުއްސަވާ، ތައުބާ ޤަބޫލުކުރައްވާ، ޢުޤޫބާތް ގަދަފަދަ، ނިޢުމަތްތަކުގެ ވެރި ރަސްކަލާނގެއެވެ. އެކަލާނގެ މެނުވީ އިލާހަކު ނުވެއެވެ. އެނބުރިދިއުން ވަނީ އެކަލާނގެ ޙަޟްރަތަށެވެ.)" ދެން އެކަލޭގެފާނު އަޞްޙާބު ބޭކަލުންނަށް ވިދާޅުވިއެވެ. ތިޔަބައިމީހުންގެ އަޚާ އޭނާ ހިތުގެ އަޑިން ﷲގެ މަގަށް އެނބުރި އައިސް، އެކަލާނގެ އޭނާގެ ތައުބާ ޤަބޫލުކުރައްވާތޯ އެކަލާނގެއަށް ދުޢާކުރާށެވެ. ދެން ޢުމަރު رضي الله عنه ގެ ސިޓީފުޅު އޭނާއަށް ލިބުމުން އޭނާ އެސިޓީ އެތައް ފަހަރަކު ތަކުރާރުކޮށް ކިއެވެ. އަދި ﴿غَافِرِ ٱلذَّنۢبِ وَقَابِلِ ٱلتَّوْبِ شَدِيدِ ٱلْعِقَابِ﴾ ކިޔާފައި އޭނާ ބުންޏެވެ. އެކަލާނގެ މިވަނީ ތިމަންނާއަށް ޢުޤޫބާތުގެ އިންޒާރު ދެއްވާފައި، ފާފަފުއްސެވުމަށް ވަޢުދުކުރައްވާފައެވެ. ދެން އެނާ އެތައްފަހަރަކު އަމިއްލައަށް އެއާޔަތް ތަކުރާރުކޮށް ކިޔާފައި ރުޔެވެ. އެއަށްފަހު އޭނާ ތައުބާވެ، އެތައުބާގެ މަތީގައި ރަނގަޅު ގޮތުގައި ދެމިހުށްޓެވެ. ދެން އޭނާގެ ޚަބަރު ޢުމަރު رضي الله عنه އަށް ލިބިވަޑައިގަތުމުން އަޞްޙާބުބޭކަލުންނަށް ވިދާޅުވިއެވެ. ތިޔަބައިމީހުންގެ އަޚަކު މަގުން ކައްސާލައިގެން ދާތަން ފެނިއްޖެނަމަ މިގޮތަށް ކަންތައްކުރާށެވެ. ފަހެ، ތިޔަބައިމީހުން އޭނާއަށް ތެދުމަގު ދައްކައި، މާތް ﷲ އޭނާގެ ތައުބާ ޤަބޫލުކުރައްވާތޯ ދުޢާކުރާށެވެ. އަދި އޭނާއާ ދެކޮޅަށް ޝައިޠާނާއަށް އެހީތެރިވާ ބަޔަކު ކަމުގައި ނުވާށެވެ. (ތަފްސީރު އިބްނިކަޘީރް، ޖ:7، ޞ: 128))